Maar liefst 27% van de menstruerende mensen in Amsterdam kon zich het afgelopen jaar op enig moment geen menstruatieproducten veroorloven. 38% heeft moeite om zich menstruatieproducten te veroorloven. Dit blijkt uit onderzoek dat onze lidorganisatie Neighborhood Feminists recent heeft uitgevoerd in samenwerking met internationaal onderzoeksbureau Opinium.
Eén op de vijf Amsterdammers leeft op of rond de armoedegrens, waarbij vrouwen en meisjes oververtegenwoordigd zijn. Iedereen die menstrueert kan, naast algemene financiële problemen, ook specifiek menstruatiearmoede ervaren: moeite hebben om op een gezonde en veilige manier te kunnen menstrueren. Denk hierbij aan alle barrières bij de toegang tot de middelen die mensen nodig hebben om gezond te menstrueren, van producten tot kennis. Het begrip menstruatiearmoede omvat ook de verhoogde financiële kwetsbaarheid van mensen die menstrueren vanwege de kosten die ze moeten maken tijdens hun menstruatie, zoals tampons of maandverband, pijnstillers of vervangend ondergoed. Voor mensen die geen vaste woon- of verblijfplaats hebben, kan menstruatiearmoede ook onvoldoende toegang tot sanitaire voorzieningen betekenen.
Het onderzoek
De onderzoeksresultaten van het Amsterdam Menstrueert 2022 onderzoek laten zien hoe groot het probleem van menstruatiearmoede in Amsterdam is. 27% van de menstruerende Amsterdammers kon zich op enig moment in het afgelopen jaar geen menstruatieproducten veroorloven, 38% kon dit wel maar had er moeite mee, en twee op de vijf (41%) van de respondenten kon zich de producten nu moeilijker veroorloven dan zes maanden geleden. Meer dan drie op de vijf (63%) mensen die menstruatieproducten niet of nauwelijks konden betalen, of moeite hadden om deze te vinden, hebben hun toevlucht moeten nemen tot alternatieven voor hun gebruikelijke menstruatieproducten. De helft (50%) van deze groep heeft de toevlucht genomen tot wc papier – in de leeftijdsgroep 12-17 was dit zelfs een zorgwekkende 70%. Daarnaast moest meer dan een derde van de mensen die moeite hebben hun menstruatieproducten te betalen besparen op boodschappen, meer dan een kwart op huishoudelijke producten, en meer dan een vijfde op medicijnen. Het onderzoek laat ook zien dat menstruatiearmoede gepaard gaat met veel schaamte, en gezondheidsrisico’s met zich meebrengt.
Wat nu?
Zowel korte als lange termijn oplossingen zijn hoognodig om ervoor te zorgen dat iedereen een veilige en hygiënische menstruatie door kan maken. De huidige inflatie- en energiecrises maken de nood voor adequate aanpak van armoede alleen maar hoger. Op de lange termijn zijn structurele economische verbeteringen nodig om ervoor te zorgen dat iedereen in Nederland toegang heeft tot een leefbaar inkomen, door onder andere het verhogen van het minimumloon. Tot die tijd, echter, is het belangrijk dat niemand meer barrières ervaart in het verkrijgen van menstruatieproducten.
Iemand die in Nederland menstrueert, gebruikt over het hele leven ongeveer 12.000 stuks maandverband of tampons, en besteedt alleen al aan deze producten tussen de 480 en 5.520 euro. Gezien de enorme omvang van het probleem van menstruatiearmoede in Amsterdam, en de effecten ervan op de waardigheid, het welzijn en de gezondheid van mensen, pleit Neighborhood Feminists er dan ook voor dat de gemeente actie gaat ondernemen.
De belangrijkste stap hierin is het gratis verstrekken van menstruatieproducten op openbare locaties door de hele stad, zoals in bibliotheken, gemeentegebouwen en scholen. Bestaande faciliteiten, zoals de GGD’s, kunnen hierbij ook worden ingezet. Deze steun mag niet worden gefinancierd met geld dat bedoeld is voor andere ondersteuning van gezinnen met een laag inkomen. Fondsen zouden gevonden kunnen worden door het dichten van meer mazen in de belastingwetgeving, of grote bedrijven die profiteren van hun vestiging in een van ’s werelds belangrijkste belastingparadijzen te verplichten bij te dragen. Dit is zowel op gemeentelijk als op landelijk niveau belangrijk.
Maar alleen het gratis verstrekken van producten is niet genoeg. Verbeterd onderwijs en bewustwordingscampagnes over menstruatie moeten onderdeel zijn van de oplossing om het stigma rondom dit onderwerp te verminderen en bewustwording over menstruele gezondheid en mogelijke serieuze gezondheidsproblemen te vergroten. Want uiteindelijk is een einde maken aan menstruatiearmoede niet alleen een zaak van volksgezondheid, maar ook van gelijkheid.
Ga naar www.AMSmenstrueert.nl voor meer informatie en het downloaden van het onderzoek.
