Terugblik Prinsessendag 2024

De bijeenkomst werd geopend door Tapasya Vreeken-van Tol, voormalig bestuurslid van de Nederlandse Vrouwen Raad en bestuurslid van Volt. Zij benadrukte het belang van vrouwelijke rolmodellen in politieke functies en onderstreepte hoe essentieel het is om jonge meisjes te inspireren met zichtbare vrouwelijke leiders. Zij noemde het ook daarom een gemis dat Nederland nog steeds geen vrouwelijke premier heeft gehad, in tegenstelling tot landen zoals Duitsland.

Irina Tziamali, projectleider bij de Nederlandse Vrouwen Raad en Alliantie Politica, introduceerde de missie en doelen van Politica. Zij gaf een toelichting op de focus van de 14de Prinsessendag op de structurele problemen waarmee vrouwen in de digitale wereld worden geconfronteerd, en legde daarbij speciale aandacht op vrouwen in openbare functies: vrouwelijke politici.
Irina benadrukte de ernstige genderongelijkheid die voortkomt uit misbruik van artificiële intelligentie (AI) en de beperkte aandacht die deze problemen krijgen. Ze verwees naar seksistische algoritmes en digitale vormen van agressie, intimidatie en bedreiging tegen vrouwen, zoals hate mail en andere grensoverschrijdende gedragingen.
Het gaat hierbij niet om geïsoleerde gevallen van online haat, aldus Irina, maar om een systematisch en structureel probleem dat een bedreiging vormt voor de democratie. Deze problemen dragen namelijk bij aan een verminderde deelname van vrouwen aan de politiek, wat op zijn beurt de democratische processen ondermijnt. Ze sprak haar dank uit voor de grote opkomst bij de bijeenkomst, aangezien het gezamenlijke werk aan deze issues cruciaal is voor het creëren van een meer inclusieve en rechtvaardige toekomst.

Namens het Provinciehuis Zuid-Holland verwelkomde Yvonne Jansen Dings de aanwezigen. Als strategisch adviseur op het gebied van digitale samenleving en ethiek, schetste zij de provinciale aandacht voor de ethische implicaties van AI op zowel de samenleving als het individu.

Astrid van Heumen, voorzitter van de Nederlandse Vrouwen Raad, verwelkomde de deelnemers en benadrukte de diversiteit van de Raad en haar lidorganisaties. Ze schetste hoogtepunten uit de 125-jarige geschiedenis van de Nederlandse Vrouwen Raad en sprak over de overgang naar een eigentijdse digitale gemeenschap. De Nederlandse Vrouwen Raad is namelijk een community aan het ontwikkelen waarmee we als vrouwen gemakkelijker met elkaar in contact kunnen komen en zulke prangende kwesties zoals de ontwikkelingen van AI en online haat met elkaar kunnen bespreken.

Workshops
Na de opening en introductie verspreidden de deelnemers zich over vijf workshops waarvan ze naar keuze twee konden bijwonen.

Workshop Techniek is politiek door Ellen Mok
Ellen Mok vertelde in haar workshop over haar achtergrond als IT-ingenieur en haar focus op cybersecurity. Ze sprak over hoe technologie, met name AI, impact heeft op genderongelijkheid en democratie. Belangrijke vragen waren: Welke waarden moeten we in onze digitale samenleving centraal stellen? Hoe beïnvloedt technologie dit proces, en wie draagt de risico’s? Mok benadrukte dat technologie vaak negatieve maatschappelijke gevolgen heeft, en onderstreepte de noodzaak om bewust om te gaan met AI en algoritmes. Ze pleitte voor een grotere betrokkenheid van diverse perspectieven bij technologieontwikkeling en een striktere regulering van AI.

Belangrijke punten:

• Ontwerpers van AI moeten bewust zijn van maatschappelijke gevolgen.
• Bedrijven moeten maatschappelijke impact boven winst stellen.
• Politici moeten meer inzicht krijgen in technologie.
• Stemmers moeten kiezen voor politici die zich inzetten voor een ethische technologie.
  
  

Workshop Online radicalisatie en polarisatie door Gwenda Nielen
Gwenda Nielen verkende de effecten van online haat en polarisatie, met nadruk op hoe anonimiteit en radicalisering online plaatsvinden. Ze besprak hoe deepfakes en manipulatie bijdragen aan haat en desinformatie. Belangrijke thema’s waren de invloed van de Manosphere en de rol van politici bij het verspreiden van schadelijke boodschappen. Nielen benadrukte het belang van gezamenlijke inspanningen om online haat te bestrijden en respect te bevorderen. Anonimiteit en radicalisering op social media werden als belangrijke factoren genoemd in de verdere amplificatie van haat.

Belangrijke punten:

• Anonimiteit leidt vaak tot radicalisering en online haat.
• Politici en leiders kunnen polariserende uitspraken doen die haat aanwakkeren.
• Het is cruciaal dat zowel mannen als vrouwen zich uitspreken tegen online haat.
  
  

Workshop Deep fake in verkiezingen door Robin Pocornie
Robin Pocornie onderzocht de impact van deepfakes en AI op verkiezingen. Ze benadrukte hoe algoritmes en AI vooroordelen kunnen versterken en misleidende informatie kunnen verspreiden. Pocornie behandelde voorbeelden van deepfake-aanvallen op politici en hoe AI-systemen vaak eenzijdige weergaven van de werkelijkheid bieden. De workshop richtte zich op het identificeren van bedreigingen en het ontwikkelen van oplossingen, zoals het verbeteren van AI-transparantie en diversiteit in AI-ontwikkeling.

Belangrijke punten:

• AI en algoritmes kunnen bevooroordeelde en misleidende informatie verspreiden.
• Er is een behoefte aan betere regulering en transparantie van AI-systemen.
• Oplossingen omvatten focusgroepen, publieke educatie, en regelgeving.
  
  
  
  

Workshop Juridische Handvatten Tegen AI door Rajae Azaroual en Berty Bannor
Rajae Azaroual en Berty Bannor bespraken de juridische en beleidsmatige kaders rondom AI, genderdiscriminatie en online haat zaaien. Ze legden uit hoe AI kan bijdragen aan genderongelijkheid en welke bestaande wetgeving relevant is voor het aanpakken van deze kwesties. De workshop benadrukte de noodzaak van striktere wetgeving en internationale samenwerking om online haat effectief tegen te gaan.

Belangrijke punten:

• AI kan genderongelijkheid versterken en haat zaaien bevorderen.
• Juridische kaders zoals de Digital Services Act en internationale wetten bieden handvatten.
• Er is een dringende behoefte aan verbeterde content moderatie en wetgeving.
  
  

Workshop Versterk Responsible AI voor Beginners door Maaike Harbers
Maaike Harbers besprak de overwegingen bij het ontwerpen van verantwoorde AI-systemen. Ze benadrukte het belang van diversiteit in data en ontwerpteams en de ecologische impact van AI. De workshop gaf tips over kritisch denken, transparantie en de noodzaak voor diversiteit in AI-ontwikkeling.

Belangrijke punten:·

• Data moet divers zijn om eerlijkheid in AI-systemen te waarborgen.
• AI-ontwerp moet inclusief en transparant zijn.
• Er moet aandacht zijn voor de ecologische impact van AI-ontwikkeling.
  
  

Plenair Gedeelte
Na de tweede ronde van de workshops kwamen alle deelnemers weer plenair bijeen om de dag af te ronden. De dagvoorzitter bedankte de workshopleiders namens de Nederlandse Vrouwen Raad en Politica en overhandigde hen het speciaal voor de bijeenkomst vervaardigde notitieboekje met het inspirerende citaat van Els Borst: “De politiek is te belangrijk om aan mannen over te laten”.

Vervolgens werd de ‘pledge’ toegelicht. Vertegenwoordigers van diverse (vrouwen)organisaties werden uitgenodigd om de pledge te ondertekenen, waarmee zij beloofden om als ambassadeurs het thema Politica en AI een jaar lang binnen hun organisaties en invloedssferen onder de aandacht te brengen.

De ondertekende pledge werd door Irina Tziamali overhandigd aan Marietje Schaake, internet- en privacy-expert en politica voor D66. Schaake is sinds 2019 directeur internationaal beleid en docent aan het Cyber Policy Center van Stanford University. Voordien was zij lid van het Europees Parlement namens D66 en de ALDE-groep.

Marietje Schaake hield een scherp betoog over de digitale ontwrichting en de problemen die voortkomen uit de ongebreidelde macht van grote techbedrijven zoals Google, Amazon, Facebook (Meta) en Apple. Ze stelde dat overheden tekortschieten in hun regulerende rol, wat leidt tot bedreigingen voor privacy, desinformatie die verkiezingen verstoort, en algoritmes die discriminatie en vooroordelen verspreiden. Schaake pleitte voor strengere regelgeving en transparantie voor techbedrijven, met specifieke eisen op het gebied van privacy, milieu-impact en financieringsbronnen. Ze benadrukte de noodzaak om AI-systemen en andere technologieën te reguleren om te voorkomen dat macht geconcentreerd raakt bij een handvol bedrijven. Schaake waarschuwde ook dat AI democratische waarden kan ondermijnen door beslissingen te nemen over medische behandelingen of werkgelegenheid zonder voldoende transparantie. Ze pleitte voor meer informatie en toezicht op AI-toepassingen om ervoor te zorgen dat deze ethisch verantwoord zijn.

Tot slot betoogde Schaake dat de digitale disruptie zodanig is dat er moed en verbeeldingskracht nodig zijn om democratische waarden te beschermen en technologieën op een ethisch verantwoorde manier te reguleren.